BỆNH VIÊM PHỔI DÍNH SƯỜN (APP)

Sơ qua về vi khuẩn gây bệnh viêm phổi dính sườn APP (Actinobacillus pleuropneumoniae)
            Bệnh viêm phổi dính sườn do 1 loại vi khuẩn có tên là Actinobacillus pleuropneumoniae gây ra. Khi heo khỏe mạnh hít phải không khí có chứa mầm bệnh, mầm bệnh bắt đầu xâm nhập vào cơ thể thông qua hệ thống hô hấp từ miệng →phế quản →phế nang →thùy đỉnh của phổi →các thùy khác của phổi.
             Điều này giải thích tại sao, khi lợn hít phải không khí có chứa vi khuẩn, vi-rus thì bệnh tích tập trung chủ yếu ở thùy đỉnh.
                                           Khi vi khuẩn vào cơ thể nó tấn công hạch amidan đầu tiên, sau đó di chuyển đến các biểu mô phế nang và khu trú tại đó. Tại đây, vi khuẩn tiết ra ngoại độc tố cộng với nội độc tố có sẵn trong thành tế bào để gây nên các tổn thương bệnh lý trên phổi.

1. Dịch tễ học của bệnh

• Bệnh tập trung nhiều ở các trang trại chăn nuôi theo quy mô công nghiệp (từ 30 nái trở lên), kiểu chuồng hở.
• Tuổi phát bệnh: 12-25 tuần tuổi, khi heo đạt khoảng 50kg trở lên. Đôi khi phát hiện trên những heo nhỏ tuổi hơn (khoảng 8-10 tuần tuổi).
• Bệnh thường ghép với PRRS, giả dại, Mycoplasma, tụ huyết trùng….
• Mức độ nghiêm trọng của bệnh phụ thuộc vào: số lượng vi khuẩn tấn công, tình trạng miễn dịch của cơ thể, mật độ nuôi kém, mức độ stress do chuyển đàn, ghép đàn…
• Bệnh thường xuất hiện từ cuối mùa thu đến đầu mùa xuân khi nhiệt độ môi trường rất nhiều biến động hoặc trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt như nhiệt độ thấp, độ ẩm thấp. 
• Tỷ lệ nhiễm cao, có thể lên đến 30%.

2. Triệu chứng của bệnh

Bệnh diễn biến ở 2 thể: Thể cấp tính và thể mãn tính.
 

• Thể cấp tính: thường xảy ra trên lợn 8-16 tuần tuổi.

+, Heo chết đột tử trong thời gian ngắn do mầm bệnh tấn công ồ ạt.
+, Heo ho dữ dội, đẩy máu trong phổi tràn ra ngoài è Khi chết có hiện tượng chảy máu và bọt khí ở mũi.
+, Heo bị viêm phổi mặt lưng và viêm dính màng phổi với lồng ngực nên khi thở sẽ rất đau và khó thở dẫn đến thở thể bụng hay ngồi thở kiểu chó.
+, Heo có biểu hiện sốt cao.
+, Con vật chết thường do suy tim, viêm phổi hoại tử và độc tố của vi khuẩn.
+, Con vật thở thể bụng, tỏ vẻ đau đớn, khoảng cách giữa các lần ho ngắn, khoảng 1-3 cái/lần.
+, Tỷ lệ tử vong có thể lên đến 30 – 50% trong trường hợp không điều trị.
                                               

• Thể mạn tính

+, Heo ho nhiều vào ban đêm, heo khó thở, ngồi thở kiểu chó.
+, Heo sinh trưởng chậm, khả năng tiêu hóa thức ăn kém, FCR tăng cao. Con vật gầy còm.

3. Bệnh tích

• Thể cấp tính:

+, Phổi xuất huyết tràn lan nên khó nhận biết, phổi cắt ra có máu.
+, Màng phổi viêm, ứa dịch và sợi huyết đồng thời dính chặt với xoang ngực.
+, Phổi mờ đục, bề mặt cắt xù xì.
+, Phổi xuất huyết hoại tử có fibrin.

• Thể mạn tính:

+, Thể mãn tính xuất hiện các ổ áp xe trên phổi. 
                     

4. Chẩn đoán

Chẩn đoán lâm sàng: dựa vào các triệu chứng lâm sàng và lịch sử bệnh của trại, mổ khám phát hiện các tổn thương ở phổi rất đặc trưng với các khu vực lớn màu xanh-đỏ trong các thùy trên cơ hoành kết hợp viêm màng phổi.
Chẩn đoán phân biệt: phân biệt với các bệnh viêm phổi như cúm, PRRS, Mycoplasma, Hemophilus.
Chẩn đoán phòng thí nghiệm bằng các phương pháp như nuôi cấy phân lập vi khuẩn, mô bệnh học, ELISA, miễn dịch huỳnh quang, PCR. Chẩn đoán huyết thanh học không đặc hiệu vì có sự phản ứng chéo giữa các type huyết thanh.

5. Phòng bệnh

An toàn sinh học là biện pháp tốt nhất phòng App. Kiểm dịch nghiêm ngặt để không đưa các heo mang trùng vào trại. Hạn chế sự phát tán mầm bệnh trong trại bằng cách vệ sinh, tẩy uế chuồng trại định kỳ, kết hợp với việc phát hiện nhanh và loại thải các trường hợp ghi ngờ mang trùng. Mật độ nuôi phải hợp lý. Thực hiện “cùng vào – cùng ra”.
Bổ sung kháng sinh vào thức ăn khi có các điều kiện bất lợi về môi trường có thể có hiệu quả hơn trong việc ngăn ngừa bệnh.
Phòng bệnh bằng vaccine giải độc tố. Có thể tiêm cho heo nái để bảo vệ đàn con. Heo con có thể được kháng thể mẹ truyền bảo vệ trong vòng 4 tuần tuổi. Tuy nhiên, vaccine gây nhiều tác dụng phụ.
Đây là bệnh kế phát nên phải tiêm phòng triệt để phòng cách bệnh khác bao gồm phòng bệnh tụ huyết trùng, phó thương hàn, dịch tả heo.

6. Điều trị

Trị bệnh bằng kháng sinh với liệu trình từ 3 ngày trở lên. Các loại kháng sinh thường được dùng như :
- ECO-CITIFU: 1ml/20-30kg TT
- ECO- FLOJEC LA: 1ml/20-30kg TT
- ECO- OXYLIN LA: 1ml/20kg TT
- ECO – AMOXVET: 1ml/15-20 kg TT
Lưu ý: dùng kết hợp với các thuốc hạ sốt trợ sức, trợ lực như:
- ECO – KEPROFEN: 1ml/15-20kg TT
- Trộn bổ sung vào khẩu phần ăn các thuốc bổ gan, thận và tăng sức đề kháng như: Điện giải Gluco K.C, Men sống Atiso TD, LBS – Vitamin, Men sống Betain…..